Животна приказна на Кристина, лице со оштетен слух: повеќе толкувачи ќе ни го олеснат животот

Кристина Божиновска Гикова е едно од 3.400 потполно глуви лица кои живеат во Македонија. Таа е родена со оштетување на слухот. Никогаш не  слушнала ниту еден звук ниту глас, а сега кога е мајка, не може да го слушне ниту плачот, на нејзините две бебиња. Но, не се жали на судбината, вели навикната е на тишина. Модерната технологија, како на пример бебе аларм со светлечки сигнали и вибрацции, и помага да дознае кога бебињата плачат, што е олеснителна околност. Но, и пречи недоволниот број на толкувачи на знаковен јазик, кои им  се неопходни на глувите лица секогаш кога треба да завршат некоја административна обврска.

– Глувите лица во Македонија имаат голем проблем со комуникацијата, не затоа што се глуви, туку затоа што нема доволен број на толкувачи. Во 2009 година беше усвоен Законот за знаковен јазик во кој се вели дека глувото лице има право на користење на толкувач 30 часа годишно. Но, тоа во пракса не се спроведува. Ние имаме навистина голема потреба од толкувачи, затоа што сме оневозможени да комуницираме со институциите, кога треба да одиме на нотар на пример или во болница. Ние во семејството сме сите глуви, така што не може никој од семејството на дојде со мене и да ми помогне кога треба да завршам некоја административна работа. Ваков проблем имаат и многу други семејства што лично ги познавам, вели Кристина.

Корона кризата дополнително им го отежна животот и комуникациијата на глувите лица. Задолжителното носење маски им прави прави потешкотии, бидејќи како што објаснува Кристина, тие голем процент од разговорот можат да го разберат ако читаат од усни, но со покриеноста на устата, таа можност исчезнала.

Во семејството на Кристина сите се глуви, нејзиниот сопруг, мајка, татко и брат. Таа има 8 месечни близначиња на кои им се прават испитувања, и засега не е потврдено дали тие слушаат.

И покрај недостатокот на слух, Кристина има завршено високо образование и е вработена во основното училиште за глуви ученици „Партенија Зографски“. Во животот најтешко и било за време на студирањето бидејќи студиите ги завршила без толкувач, како и на почетокот на бременоста и откако на свет донела две бебиња, кога многу често одела на лекарски прегледи, а немала толкувач.

– Студиите ги завршив успешно благодарение на големите ангажмани на моите професори, кои ми даваа голема поддршка и ми помогнаа многу пати. Но, ми помагаа и колегите, другите студенти кои поради мене почнаа по малку да учат знаковна терминилогија за да можаме да си разменуваме искуства и знаења за матаријалот.

На глувите лица им помага Националниот сојуз на глуви, кој по потреба им обезбедува толкувач, но тоа не е доволно. Во Македонија има 3.400 потполно глуви лица и 7.000 наглуви, а само 31 толкувач на знаковен јазик. Тоа како што објаснува Лиза Велковска, генерален секретар на Сојузот на глуви лица, е премалку, и не секогаш може да се излезе во пресрет на барањата.

– Ние како сојуз се трудиме да обезбедиме толкувач секогаш кога некое глуво лице ќе го побара тоа од нас. Најчесто ни бараат асистенција кога одат во болница, на прегледи, на нотар или во суд. Но мора да ставиме акцент на зголемување на свеста за потребата од поголем број толкувачи. Со само 31 толкувач на територија на цела држава не е возможно да се излезе во пресрет на секое глуво лице, од секој град во Македонија, објаснува Велковска.

Обуката за толкувачи се одвива во Домот на хуманитарни организации „Даре Џамбаз“ и трае околу две години, односно има шест нивоа, по што толкувачите добиваат сертификат. Обуките се бесплатни, односно нив ги финансира Министерството за труд и социјална политика. За комуникација со глуви лица од други држави се изучува интернационален знаковен јазик,  со поедноставни знаци и поограничена лексика. Но, во моментов таа обука е недостапна за нашите граѓани. Глувите лица од Македонија кои сакаат да го изучат овој јазик, тоа го прават на своја иницијатива, во домашни услови преку интернет.