? Македонската банка да се докапитализира за профитни кредити за фирмите – Централната банка може да процени колку може да расте долгот

Иако пред само четири-пет месеци, економистите предвидуваа раст на економијата за 3,8 отсто, сега, дали „Економијата ќе падне или нема да падне, ќе каже ковид 19“, изјави универзитетскиот професор Ванчо Узунов во денешното гостување во Утрински брифинг.

„Ниту еден експерт не може да ги каже бројките, бидејќи буквално зависи од последиците на вирусот. До сега кризите беа заради некоја економска причина, поради некоја нерамнотежа или грешна економска политика – такви беа еконмските кризи последните 100 години. Оваа економска криза не е од економски фактор туку последица од епидемијата и ќе трае додека не најдеме чаре, додека не најдеме вакцина“, изјави Узунов.

Од аспект на падната побарувачка, понуда во стагнација, пад на бруто инвестициите и намалени буџетски приходи, за тоа каде се излезните решенија, Узунов е дециден дека оној што го има одговорот, веројатно заслужува и Нобелова награда.

„Првата работа е колку ќе трае проблемот со вирусот. Има очекувања, иако луѓето од медицината не го тврдат тоа, дека пикот е надминат а другата е дека ќе продолжи. Имам страв дека второто гледиште не е бадијала. Вториот аспект е каква е структурата на економијата, бидејќи оваа криза ги погодува сите ама не ги погодува исто во поглед на гранки на дејности. Оние економии кои се повеќе застапени во создавањето на БДП, дејности во кои не може да се работи на физичка дистанца тие ќе имаат поголем пад, за разлика од економиите каде може да продолжат со дејствијата непречено“, анализира професор Узунов и додава дека, ако сега навистина се случи епидемијата да заврши и нема повторно исти мерки за безбедност како и досега, тогаш може да очекуваме кон крајот на годината да бидеме прилично опоравени.

Според Ванчо Узунов, кога е во прашање Македонија, за оној дел од економските дејности кои зависат од домашниот пазар и можат полесно да се контролираат, треба да се најдат „евтини пари“ за да се поттикне во следниот квартал домашното трошење и производство на услуги и да се надомести тоа што е планирано во третиот квартал, па дури и да има повеќе за да се санираат загубите од вториот квартал.

„Оној дел од дејностите што зависат од побарувањата од странство, Македонија не може ништо да направи освен да чека исход. Тоа е пред се делот од индустријата. Автоматско заживување на европските пазари, како таму, така ќе се чувствува и тука“, вели професорот.

Узунов во оваа криза анализира две подфази, акутниот дел од кризата кој го имавме до сега, кога луѓето и што имаат пари не трошат, и втората, опоравувањето.

„Тука економската политика може да помогне и со експанзивна  фискална политика, да се вбризгаат пари во стопанството и од друга страна релаксирана монетарна политика за да почнат колку толку инвестиции во стопанството“, вели тој.

Коментирајќи ги банките во време на криза, професор Узунов нагласува дека единствен притисок кој може да се врши врз нив е моралниот, бидејќи смета дека со сила не треба да им се наложува.

„Како тоа? Може да им се најде конкуренција на банките. Ние имаме Развојна банка во која може да се вбризгуваат средства, за да можат фирмите преку таа банка да работат и така банките под притисок на конкуренцијата да ги намалат каматите“, изјави Узунов во Утрински брифинг.

Помеѓу другите мерки за опоравување од кризата, тој вели во следната фаза не треба да се скрати јавната потрошувачка туку треба да се зајакне и приватната, а покрај нив и јавната инвестициона потрошувачка, односно да почнат владините проекти и јавни набавки во полза на домашното стопанство.

Професорот е дециден дека пад на вредноста на денарот нема да има.